De GZ-psycholoog is een beroep dat de afgelopen jaren snel is gegroeid. De Nederlandse populatie blijft steeds verder groeien. Geestelijke gezondheidszorg wordt zwaarder: dit vraagt om meer inzet van onder andere de GZ-psycholoog. Momenteel doen veel masterpsychologen voor een deel werk dat ook door GZ-psychologen gedaan kan worden. Het Capaciteitsplan dat begin 2023 is verschenen, adviseert daarom om vanaf 2024 het aantal plekken voor GZ-psychologen tijdelijk fors te verhogen en deze ervaren masterpsychologen op te leiden tot GZ-psychologen. Onlangs heeft het ministerie van VWS besloten over het advies van het Capaciteitsorgaan en is ook is het aantal instromers in de opleiding in 2022 bekend geworden.

Instroom in de opleiding tot GZ-psycholoog
Elk jaar starten masterpsychologen of orthopedagogen met de opleiding tot GZ-psycholoog. Onderstaande figuur geeft onder andere aan hoeveel mensen in 2022 zijn ingestroomd in de GZ-opleiding.

Bron: Capaciteitsorgaan / Commissie Registratie en Toezicht van de FGzPt

Zoals de figuur laat zien, is de instroom in de opleiding gestegen van 657 in 2015  tot 1.053 in 2022. Naast de gerealiseerde instroom staan in de figuur ook de instroomadviezen van het Capaciteitsorgaan en de aantallen opleidingsplaatsen waarvoor het ministerie van VWS beschikbaarheidbijdrage heeft toegekend. De figuur laat zien dat de afgelopen jaren meer GZ-psychologen zijn opgeleid dan het Capaciteitsorgaan heeft geadviseerd en het ministerie van VWS financierde.

Ontwikkeling aantal werkzame GZ-psychologen

In deze figuur staat in rood de ontwikkeling van het aantal werkzame GZ-psychologen sinds 2014. Dit betreft alle GZ-psychologen, dus ook degenen die zich gespecialiseerd hebben tot psychotherapeut, klinisch psycholoog en klinisch neuropsycholoog. Ten opzichte van 2018 is het totaal aantal werkzame GZ-psychologen inmiddels met ruim 17%  gegroeid.
De prognose voor het aantal werkzame GZ-psychologen in 2032 is grijs gemarkeerd en weerspiegelt het besluit van VWS (het zogenaamde “scenario zonder substitutie”). Op basis van dit scenario zal het aantal GZ-psychologen in 2032 met 29,5% zijn gestegen ten opzichte van 2022. Dit betekent dat de komende jaren het aantal GZ-psychologen door zal stijgen om aan de stijgende zorgvraag als gevolg van demografische en sociaal-culturele ontwikkelingen tegemoet te kunnen komen.

Het nieuwste voorkeursadvies van het Capaciteitsorgaan
In het advies van begin 2023 heeft het Capaciteitsorgaan een voorkeur uitgesproken voor tijdelijke verhoging van de instroom in de opleiding voor GZ-psycholoog vanaf 2024 naar 1.885; dat is veel hoger dan het vorige advies van 2020 namelijk 823.
Dit komt vooral door geluiden vanuit het veld om een aanzienlijk deel van de masterpsychologen, die nu deels het werk doen van de GZ-psycholoog, op te leiden tot GZ-psycholoog. De complexiteit van geestelijke gezondheidszorg neemt toe en masterpsychologen zijn volgens de experts in het veld onvoldoende geëquipeerd om die complexe zorg te verlenen. De verwachting is dat het volgen van de opleiding tot GZ-psycholoog de kwaliteit van het werk van deze masterpsychologen – die deels het werk van de GZ-psycholoog al doen – zal verbeteren. Bevoegd en bekwaam komen daarmee bij elkaar. Dit voorkeursadvies is duidelijk hoger dan het vorige maar zal weer dalen zodra deze groep van masterpsychologen klaar is met de GZ-opleiding. Daarnaast is de periode ingekort waarin het opleiden van meer GZ-psychologen is te realiseren. Ook hierdoor valt het instroomadvies hoger uit.

Besluitvorming ministerie van VWS aantallen opleidingsplaatsen GZ-psycholoog
Op 13 juni heeft het ministerie van VWS een brief naar de Tweede Kamer gestuurd met daarin ook het besluit over het aantal te bekostigen opleidingsplaatsen voor de GZ-psycholoog. Het besluit betekent concreet dat het ministerie van VWS vanaf 2024 voor 965 opleidingsplaatsen voor de GZ-psycholoog een bijdrage beschikbaar stelt. Daarbij sluit het ministerie deels aan bij het advies van het Capaciteitsorgaan voor wat betreft een groei van opleidingsplaatsen voor het opvangen van de toekomstige zorgvraag. De verticale substitutie is in het besluit over het aantal opleidingsplaatsen voor de GZ-psycholoog niet meegewogen. Het argument om deze uitbreiding niet te honoreren, is dat dit deel van het advies meer wordt beschouwd als bevordering van de kwaliteit in de ggz.

Meer weten over de (opleidings)capaciteit van GZ-psychologen en de andere beroepen geestelijke gezondheid?
Naast de GZ-psycholoog adviseert het Capaciteitsorgaan ook over instroom in de opleidingen tot andere beroepen binnen de geestelijke gezondheidszorg zoals psychotherapeuten, klinisch psychologen, klinisch neuropsychologen, verpleegkundig specialisten ggz, verslavingsartsen KNMG en psychiaters.

Heb je vragen over deze beroepen? Stel je vraag aan ons via info@capaciteitsorgaan.nl of raadpleeg onze publicaties of de infographic voor de GZ-psycholoog.

Het Capaciteitsorgaan zet iedere 3-4 weken een thema rond een zorgprofessional(s) ‘in the spotlight’. Deze keer zijn dat de GZ-psychologen.